TURKIJE

OPERATION ANCHOR GUARD (2e GOLFOORLOG)

Deelname augustus 1990 – eind februari 1991
Krijgsmachtdeel: Koninklijke Luchtmacht, marine
Aantal militairen: 53

Achtergrond

Kuweit was vanaf 1899 een Brits protectoraat en herkreeg pas in 1961 zijn onafhankelijkheid. Irak erkende in 1963 de onafhankelijkheid van Kuweit maar bleef geïnteresseerd in het olierijke en welvarende buurland met – in tegenstelling tot Irak – een goede toegang tot de Perzische Golf. Irak viel op 2 augustus 1990 Kuweit binnen omdat de oliepolitiek van dat land nadelige gevolgen zou hebben voor de Iraakse economie. Daarnaast verweet Irak het oliestaatje al jaren olie te stelen uit het Roemajla-olieveld aan de grens tussen beide landen.

Het VN-mandaat en het verloop van de operatie

Nog op de dag van de invasie eiste de Veiligheidsraad in resolutie 660 de onvoorwaardelijke Iraakse terugtrekking uit Kuweit. Enkele dagen later kondigde de Raad in resolutie 661 een algehele handelsembargo af tegen Irak. Pas in resolutie 665 van 25 augustus 1990 riep de Raad de VN-lidstaten op het embargo zo nodig met geweld te handhaven. Een groot aantal landen gaf gehoor aan de VN-resolutie en stuurde schepen om het embargo af te dwingen.
In de daarop volgende maanden vergrootte de anti_Iraakse coalitie, onder aanvoering van de VS, haar militaire slagkracht in de Golfregio. Omdat Irak zich ondanks het machtsvertoon niet terugtrok uit Kuweit machtigde de Veiligheidsraad de anti-Iraakse coalitie in resolutie 678 van 29 november 1990 om Irak desnoodsmet geweld uit Kuweit te verdrijven. Ter voorbereiding hierop werd onder meer in een gezamelijke Amerikaanse-Nederlandse operatie (Deforger) zwaar Amerikaans materieel en munitie uit Duitsland naar Rotterdam, Delfzijl en Amsterdam gebracht voor verdere verscheping naar de Golf. Tot een ‘peace-enforcement’operatie onder de codenaam ‘Desert Storm’ kwam het daadwerkelijk toen Irak geen duimbreed wilde wijken. In de nacht van 16 op 17 januari 1991 ging het luchtoffensief van start. De tweede fase van Desert Storm, het grondoffensief begon op 23 februari. Op 28 februari na honderd uur grondoorlog, vroeg het Iraakse regime om een staakt-het-vuren.

Het Nederlandse aandeel in de 2e Golfoorlog in Turkije

Achttien NAVO-vliegtuigen van het type E-3a AWACS (Airborne Warning And Control System) – de met de karakteristieke schotelvormige radar uitgeruste toestellen – zorgden vanaf de Iraakse invasie van Kuweit in augustus 1990 tot het staakt-het-vuren eind februari 1991 voor dat de coalitietroepen in het gebied niet door een Iraakse aanval zouden worden verrast. In totaal werkten ruim vijftig Nederlandse luchtmacht- en drie marinemilitairen aan boord van de AWACS. Ze werkten vooral als radaroperators en luchtgevechtleiders. Hun aandeel in de Golfoorlog staat bekend onder de naam: ‘Operation Anchor Guard’.

Bron: Ministerie van Defensie
Boek Van Korea tot Kosovo